Rakam Nedir? Rakamın Tarihi

Sayıları yazılı olarak göstermeye yarayan sembollere verilen adır. Onluk Sistemde On tane rakam vardır:

0-1-2-3-4-5-6-7-8-9 yani 10 tanedir.

4 lük sistemde rakamlar 0 1 2 3 iken

7 lik sayma sisteminde 0 1 2 3 4 5 6 rakamlardır.

Sayıları göstermek için kullanılan işaretlerden her biri. On basamakta, on rakam vardır: 1 (Bir), 2 (ıki), 3 Üç, 4 (Dört), 5 (Beş), 6 (Altı), 7 (Yedi) 8 (Sekiz), 9 (Dokuz), 0 (Sıfır). Bu rakamların, onlu basamağa göre yazılışının, ikinci yüzyılda Hindistan’da bilindiği, IX. yüzyılda Avrupa’ya geçtiği sanılmaktadır.

Bu rakamlardan başka, değişik işaretlerle kullanılan Arap ve Romen rakamları vardır. Arap rakamları artık kullanılmamaktadır. Romen rakamları ise, çeşitli durumlarda (tarih olarak yıl göstermede, kitapların bölümlerini ayırmada, her hangi bir yazıdaki bölümle ayırmada) kullanılmaktadır, Romalıların, bazı harflerin majüsküllerini (büyük harf) rakam olarak kullanmalarında çıkmıştır. Romen rakamları ,şöyle değerlendirilir: I (bir) V (beş), X (on), (elli), C (yüz), D (beşyüz), M (bin). Bu esas harf işaretlerinden çeşitli rakamları meydana getirmek, bu harflerin sağına ya da soluna bu rakamlardan he hangi birini koymak suretiyle yapılmaktadır. Bu esas rakamları gösteren hallerin sağına konanlar, o rakama eklemiş olur; soluna konanlar da o rakamdan çıkarılmış olur. Böylece değişik sayılar meydana gelir ;

I (bir), II (iki), III (üç), IV (dört) V (beş), VI (altı), VII (yedi), VIII (sekiz), IX (dokuz), XV (onbeş), XXVII (yirmiyedi), XL (kırk), LX (altmış), XC (doksan), CL (yüzelli), CD (dörtyüz), CM (dokuzyüz), bu duruma göre 1963 ün yazılışı şöyledir : MCMLXIII.

ıki tür sayı gösterme şekli(rakam) vardır: Toplamalı sistem ile Basamaklı sistem.

Toplamalı sistem sayıları ilk göstermek üzere oluşturulmuş sistemdir. En ilkel haliyle her bir birim için tek bir çizgi kullanılır. “Dört” sayısını göstermek üzere “ıııı” yapmak gibi. Zamandan kazanmak ve daha büyükçe sayıları kolayca algılayabilmek üzere bu çizgilerin beşli halde gruplanması, yani bu dört dikey çizginin üzerine bir yatay çizgi çekilerek beşli gruplar yaratılmış olur, böylece mesela onüç sayısı tek tek çizgi saymak yerine, iki grup ile üç çizgi saymakla daha kolay okunmuş olur.

Bu toplamalı sistemin daha gelişmiş formu, 10 ve 10un üsleri için özel başka simgeler kullanmakla görülür. Örneğin 10 için “-“, 100 için “+”, 1000 için “*” vs. Böylece daha da büyük sayılar kolayca okunabilir. ıkibinüçyüzyirmibir için mesela “**+++–ı” gibi. Bunun bir parça daha karmaşık formu olan ve büyük rakamların önüne küçüğü yazılarak büyükten küçüğün çıkarılması, arkasına getirilirse toplanması kuralına sahip roma rakamları sistemi vardır. Toplamalı sistemlerde gene de ne kadar karmaşık olursa olsun çok çok daha büyük sayıların gösterilmesi inanılmaz zor ve can sıkıcı olmaya başlar ve sonsuz sayılar asla gösterilemez.

Toplamalı sistemlerde sıfır rakamının olmayışı önemlidir, bu sistemlerde sıfıra gerek yoktur.

Basamaklı sistemdeyse, kullanılan sayı tabanı ndaki sayılar kadar değişik rakam kullanılması yolu kullanılır, toplamalı siteme göre daha gelişmiş bir yöntemdir. Burada basamak belirtilmesi için değer tekrarı yerine, sayı tabanı üslerine göre sıralanmış basamaklara yerleşmiş rakamlar kullanılır. şu an kullandığımız onluk taban sisteminde, her basamağın 10’un üslerine göre dizilmiş olması gibi. Dolayısıyla onluk tabandaki on değişik rakam (0123456789) ile istenilen büyüklükte(ve küçüklükte) her türlü sayı rahatça yazılabilir. ıkibinüçyüzyirmibir’in 2321 şeklinde gösterimi aslında (2×10*3 + 3×10*2 + 2×10*1 + 1×10*0) ın kısaca gösterimidir.

Basamaklı sistemlerde sıfır rakamının bulunması kritik öneme sahiptir çünkü sıfır kullanılmadan basamak gösterilemez. Örneğin 302 sayısının basamaklı sistemde sıfırsız yazılması olanaksızdır.

Rakamların Tarihi Gelişimi

SAYMANIN TARİHİ

Sayılar, insanlığın tarihi kadar eskidir. Sözlü saymanın ne zaman başladığını bilmiyoruz. ınsanlar sayıları yazmaya başladıklarında daha konuşmalarını yazamıyorlardı. Yani “Orada kocaman bir hayvan var” diye yazamadan, 37 sayısını basit simgeler kullanarak belirtebiliyorlardı. MÖ 30 000 döneminden kalan bazı kalıntılarda böyle gösterimler bulunmuştur. Yazının bulunması için 25 000 yılın daha geçmesi gerekti.

SAYI SİSTEMLERİ

Sayı sistemleri çok eskilere uzanır. ısadan önce 30 000 – 25 000 döneminde kemiklerin üzerine çentikler yaparak sayılar yazılıyordu. Bu döneme ait bir kurt kemiğinde 5′erli gruplara ayrılmış 55 çentik vardır. Bu sistemde bir çentiği | ile gösterirsek, | gösterimi 1 sayısına, || gösterimi 2 sayısını karşılık geliyordu. Benzer şekilde ||||||||||||| gösterimi 13 sayısını gösteriyordu.

İLKEL SAYI SİSTEMLERİ

ılk sayma sistemleri birebir eşlemeye dayanıyordu. Bu yöntem küçük sayılar için kullanışlıydı. Örneğin 4 sayısı gösterimi ile gösteriliyordu. Sayılar büyüyünce yüzlerce arka arkaya sıralanmaya başladı. Bu şekilde yazılan iki sayının aynı sayı olup olmadığını anlamak bile zordu.

BASAMAKLI SAYI SİSTEMLERİ

Bugün kullandığımız sayı sistemi çok daha gelişmiş bir sistemdir. Daha önceki sayı sistemlerinde yaşanan sıkıntılar çözülmüştür.
• Bir sayının bir tek gösterimi vardır.
• Büyük sayıları göstermek için çok fazla tekrar gerektirmeyen bir yapı oluşturulmuştur.
• İki sayının karşılaştırılması kolaydır.

İLK DENEMELER

Tarihte uzun zaman önce sayıları kendinde, kendi başına tasarlayamayan insan, henüz sayı saymayı bilmiyordu.Olsa olsa teki, çifti ve çoğu tasarlayabiliyordu.Ruhbilimcilerin ve budunbilimcilerin çalışmaları, kargadan başlayıp bebekten, Pigmeden ya da Fuegoludan geçip uygar insana giden gözlemlere dayanarak insanın sayı algısına ilişkin temel ilkenin ortaya konmasını sağlamıştır.
• Hiçbir öğrenim görmemiş yetişkin bir insanın sayı algısı ancak 1’den 4’e kadardır.
Ameriaka’nın Asya’nın ve Afrikanın dillerinde “sayı adları” olarak bir, iki ve çoktan başkası bulunmayan ama yinede birebir uygunluğu bilen kimi çağdaş insan
• Ağaç kertme
• Çakılları,çomakları üst üste yığma ya da yan yana dizme yolunu kullanıyorlar.

TARİHİN İLK RAKAMLARI

Bir gün birkaç saymanın aklına sıradan çakılların yerine uzlaşıma dayalı biçimler taşıyan,
• Farklı boylarda
• Pişmemiş topraktan yapılmış nesneleri koyma fikri geldi.
Nesnenin boyutu ve biçimi onu bir sayılama dizgesinin basamaklarından birinin karşılığı yapacaktı.
 Birler basamağı için; Bir çubuk
 Onlar basamağı için; bir Bilye
 Yüzler basamağı için; Bir küre
Bir gün topun kili üzerinde topun içine konan nesneleri simgeleştirme fikri insanların akıllarına geldi
 Küçük bir koni küçük bir kertikle
 Bir bilye küçük bir yuvarlak delikle
 Büyük bir koni kalın bir kertikle
 Bir küre bir daireyle betimlendi

TARıHıN EN ESKı RAKAMLARI OLAN SÜMER RAKAMLARI M.Ö 3200’E DOğRU BÖYLE DOğDU.

Sıfır rakamı

Onluk sistemin bir üstünlüğü, sıfır rakamı için ayrı bir işaretin bulunmasıdır. Sıfır işaretinin, gerektiğinde basamaklara yazılması gerekmektedir. Aksi halde, boş bırakılan basamak birçok yanlış anlaşılmalara sebep olur. Örneğin : Bugün, rakamla 407 şeklinde yazdığımız, dört yüz yedi sayısını, sıfır işareti kullanmadan, 4.7 veya 4 7 (4 ve 7 nin arası biraz boş bırakılarak) şeklinde göstermek mümkünse de, anlam bakımından birçok karşılıklara sebep olabilir.

Sıfır kavramını (fikrini) ilk olarak, hangi medeniyet içerisinde ve kim tarafından ortaya konulmuş (kullanılmış) olduğunda, kaynaklar hemfikir değildi. Bununla beraber, Eski Hintliler’de, M.S. 632 yılından itibaren sıfır için özel bir işaretin kullanılmış olduğunu, zamanımıza kadar intikal eden belgeler göstermektedir.

Eski Hintlilerden kalma kitabelerde (yazıtlarda) görülen, rakam ve işaretler, günümüzde “Hint-Arap Sistemi” olarak adlandırılan sisteme göre benzerlik olduğunu, ve nümerik (terkiym) sistemin, o devirde kullanıldığını göstermektedir. Daha sonraki yıllara ait kitabeler, sayılarda, rakamın kendi zat’i değeriyle vaz’i (konum) değeri, (yani sayı içindeki anlam değeri) arasındaki bağıntının bilindiğini, sıfır anlamını veren, “0″ gibi bir işaret kullanıldığını da göstermektedir.

ESKİ HİNT’TE SIFIR RAKAMI

Romalı ve Çinlilerin aksine, Eski Hint alimleri, aritmetik işlemleri, özel bir harf ve işaret belirtmeden, sadece 1 den 9 a kadar olan rakamlardan istifade ederek yazarlardı. Rakamla, hesap yapmanın tek örneği olan, bu pozisyonun tespiti ve yazılması merhalesine ulaşanlar, sadece Eski Hintliler ve Mayalardı.

Kaynaklar; Hindistan’dan, 300 yıl kadar önce, sayı işaretinin, rakam şekline dönüşmeye başladığını belirtmekte. Hintliler, en geç, 6. yüzyıla doğru, belki de biraz daha önceki tarihlerde, aritmetik işlemlerde, sadece 1 den 9 a kadar devam eden dokuz ayrı rakam halinde kaldılar. Böylece, hesap işlerinde, sağdan sola doğru çoğalan (yükselen) rakamlar, ilk olarak ortaya çıktı. Bu rakamlar, hemen hemen 622 yılından itibaren Hindistan dışında da tanınmaya başladı. Fırat’ta bir okul müdürü, aynı zamanda da manastır idarecisi olarak çalışan Suriyeli alim Sevarus Sabokht : “Bilinen bütün usullere üstün olan, Hint hesabının, yani dokuz ayrı rakamın (işaretin) maharetli usulünden bahseder” Bu durum, Hint rakamlarının mahzar olduğu ilk taktirdir. S. Sabokht, bu dokuz ayrı rakamlarla, yeni bir usul dahilinde hesap yapabildi.

Ancak; bu dokuz ayrı rakam, bazı sayıları ifade etmeye yeterli gelmiyordu. Çünkü; üç bin yedi yüz elli dört olan bir sayıyı 3754 şeklinde belirtmek mümkündür. Değeri üç yüz sekiz olan bir sayının da, 38 şeklinde meydana çıkmaması için, noksan (boş) kalan onlar basamağına (hanesine) değişik bir işaretlemenin yapılması zorunludur. Noksan (boş) kalan, basamağı (haneyi) işaretleyip, belirtmek için “boşluğu” şekillendirmek, anlamlandırmak zorundaydılar. Noktayı “sunya” veya “sunyabinde”, boşluk veya içi boş yuvarlağı da “kha” kelimesi ile adlandıran Hint alimleri, boş kalan basamağa (haneye), sembol olarak “daire” veya “nokta” şeklinde yeni bir sembol verdiler.

Düşünce tarihin en önemli olaylarından biri sayılan, bu sayı yazısına, son mükemmeliyeti Hintliler’in vermiş olduğu ortaya çıkmaktadır. O halde, menşe itibariyle, sadece, basamak sistemi içinde, noksan basamağa (haneye) gerekli işaret olarak başvurulan bu sembol, yani bugünkü ifadeyle “sıfır” rakamı, derhal müstakil bir sayı şeklinde, ilk olarak Hint hesabında ortaya çıkmıştır. Bu sayı işareti, yani “0″ (sıfır) veya “.” (nokta) anlamındaki işaret, miladın 400. yılında, ilk defa Hint yazılı eserleri içinde görülmeye taşlar. Hint Dünyası’nın, ünlü matematikçi ve astronomu Brahmagupta (598-660), 632 yılında yazdığı, astronomi konuları ile ilgili Siddhanta adlı eserinde, dokuz ayrı sayı işareti ve sıfır ile birlikte hesap yapmaya dair kaideleri göstermiştir.

SIFIRIN İCADI

Yeni ufukların açılmasında çok büyük etkileri olan sıfır kimi zaman lanetli, kimi zaman ise vazgeçilmez bir rakam olarak kitaplarımızda yer almıştır.

Bir zamanlar şeytanın rakamı olarak suçlanmıştı… Ardından barbarların icadı olarak anıldı. 1299 Floransa tarihli bir kararnamede, Italyan Floransa kambiyo loncalarının, Arap rakamlarını, özellikle de “sıfır”ı kullanmayı yasakladığını görüyoruz. Kararın altına da küçük bir not düşülmüş: “Bu çok yaygın olmayan rakamın, Arap ülkeleri dışında kullanımı, ticarette çok büyük kargaşaya yol açabilir…”

Ne var ki, Floransa kambiyo loncasının bu kararına karşılık, o tarihlerde kağıt üzerinde hesap yapmaya başlayan Avrupalı Tüccarlar yoğun bir biçimde Araplar’dan gelen sıfır rakamını kullandılar. Çünkü sıfır olmadan, sadece Romen rakamlarıyla yazılı hesap yapmak hemen hemen olanaksızdı.

Nitekim Avrupa’ya sıfır oldukça geç bir tarihte gelmesine karşın, Antik Çağ’ın birçok medeniyetinde sıfır kavramının varolduğu görülüyor. Örneğin Eski Mısır’da sıfır yerine bir sembol kullanılyordu. Öte yandan, yine Mısırlılar’ın sıfırlı rakamların varlığından IÖ.2000 yıllarinda bile haberdar oldukları kanıtlanmış. Eski Mısırlılar, 10 rakamını U harfiyle, 100 rakamını C harfiyle ve 1000 rakamını da lotus çiçeği şekliyle gösteriyorlardı.

Ancak, matematikteki en büyük devrim, kuşkusuz sıfır rakamının devreye girmesi ile değil, rakamların yerleştirilmesinde pozisyon kavramının ortaya çıkmasaydı. Örneğin, 249 rakamında 2 rakamı 100′ler hanesini oluşturuyordu, çünkü sağdan itbaren üçüncü pozisyondaydu. 4 rakamın 10′lar hanesini oluşturuyordu, çünkü sağdan itibaren ikinci sıradaydı. Bu “rakamların pozisyon sıralaması” sistemini ilk uygulayanlar Babilliler oldu. Ancak 60′lı bir sayısal sisteme sahiplerdi. şöyle ki, Babilliler için 32 rakamı şu işlemin karşılığıydı:

3×60+2

Oysa bugün bu rakamın karşılığının 3×10+2 olduğunu biliyoruz.

Babilliler rakamların pozisyon sistemini bulmuşlardı, ama “0″ rakamı için herhangi bir sembol kullanmıyorlardı. Sadece sıfır yerine, rakamın ortasında bir boşluk bırakıyorlardı. Tabii, bu da 11 ile 101 gibi rakamları birbirinden ayırdetmede sorun yaratıyordu. Yüzlerce yıl sonra Babilli tüccarlar, sıfır yerine birbirine paralel iki çizgiden oluşan bir sembol geliştirmişlerdi. Bu sembol ilk kez, M.Ö. 300 yıllarında Büyük Iskender döneminde kullanılmıştı.

Çok yararlı bir buluş olmasına rağmen, sıfır rakamı Antik Çağ’da diğer toplumlar tarafından hemen kabul edilmedi. Eski Yunanlılar sıfıra eşdeğer saydıkları “yokluk” kavramının çok iyi bilincindeydiler. Ancak, bunu bir rakam biçiminde yorumlamak ihtiyacını duymuyorlardı.

Eski Yunan’ın mistik-felsefi düşüncesinde her rakamın belli bir değeri vardı ve bu değerler sistemi içinde boşluğu anlatan sıfır rakamına yer yoktu. Yunanlılar’a göre, erkek bir rakam olan 1 mantığı, dişi bir rakam olan 2 genel düşünceyi, 3 rakamı genel uyumu ve 4 rakamı cezayı simgeliyordu. Sıfır gibi yeni bir rakam, bütün bu mistik-felsefi sistemi altüst etme tehlikesi taşıyordu.

Sıfır rakamı Çin’de 8. yüzyılda ortaya çıktı. Büyük olasıkla Hindistan’dan gelmişti. Sıfırı tanıyan bir başka eski uygarlık da Mayalar’dı. Bu rakamı kendi özel yazım biçimlerinde bir göz şeklinde çiziyorlardı. Ancak, Mayalar’ın neden 0 rakamıyla ilgilendikleri bugün hala bir bilmece… Çünkü, Maya hesap sistemi, sıfırın kullanılmasını gerektirmeyen bir sistemdi. Maya hesap sisteminde birli haneleri, 10′lu haneler yerine 20′li haneler, onları da 100′lü haneler takip ediyordu.

Sıfır rakamının bugünkü anlamda kullanımına ilk kez Hindistan’ta tanık olunur. Hint yarımadası’nda bu rakamın yer aldığı bilimsel metinlere ve hesaplamalara ilk kez M.S 630 yılında rastlanıyor. Ancak, bu sistemin yaratıcısı ve kuadrik eşitlikler üzerinde çalışan Hintli matematikçi Brahmagupta (598-670), rakamları sıfıra bölme işlemini bir türlü çözümleyememişti. Ondan tam 1000 yıl sonra bir başka Hinti matematikçi Bhaskara (aslında Diophantine eşitliğine getirdiği ikincil yorumuyla ünlenmişti.), bir rakamın “0″ a bölümünün sonsuz olduğunu söyledi. Bunun tek istisnası, kesin bir sonuç olmayan sıfırın sıfıra bölünmesiydi. Ve Bhaskara (1114-1185) “sonsuz” u şöyle tanımlıyordu:

“Hiçbir değişiklik göstermeyen bir miktar… Bu miktara ne ekler ya da çıkarırsanız, hiç bir değişiklik ortaya çıkmaz… Yani Tanrı’nın sonsuzluğu gibi…”

Avrupalılar ise, o tarihlerde bu tip keşiflerden çok ama çok uzaktılar. Avrupa, ekonomik ihtiyaçlarla birlikte sıfır rakamını dışarıdan ithal etme zorunda kaldı. Hintliler’den Araplar’a geçen sıfır rakamını ithal eden Avrupa, o tarihlerde rakamın biçimi konusunda da bir tutarlılığa sahip değildi…

Bazı Avrupalı matematikçiler Arapların kullandığı noktayı tercih ederken, diğerleri daire biçimini yeğliyordu. Sıfır rakamını ilk Avrupa’ya getiren kişinin ıtalyan Matematikçi Leonardo Pisana olduğu ileri sürülüyor. Tüccar babası Bonnaccio ile birlikte uzun yıllar Doğu toplumlarını gezen Pisano, 1202 tarihinde yayınladığı “Liber abaci” isimli kitabında sıfır kullanarak yazılı hesap yapmanın tekniklerini anlatıyordu. Pisano, Arapça “sıfır” kelimesine benzer yeni bir sözcük aramış ve bir rüzgar adı olan” zephrum”u önermişti.

1202 tarihinden sonra Hint-Arap rakamlarının Avrupa’da hızla yükseldiği gözleniyor. Ancak, iki yüzyıl daha Arap rakamlarıyla Romen rakamları birlikte varlıklarını sürdürdüler. Romen rakamlarının savunucularına “abaküscüler” deniyordu. Bu grup, matematiksel işlemleri ısrarla abaküslerde yapmayı sürdüler. Arap rakamlarını savunanlara ise “cebirciler” adı veriliyordu. Bu kelime de bu alanda sayısız eserler veren ve ileride CircumSpice’ta yerini alacak Arap matematikçi Muhammed El Harezmi’den geliyordu. ıki taraf tam iki asır boyunca her türlü silahı deneyerek birbirleriyle yarıştı. 13. yüzyılda şair Alessandro di Villedieu, Hint-Arap rakamlarını savundu ve “Carmen’in Algoritması” adlı şiirinde sıfır rakamını gözden geçirdi. Nitekim, bilimsel bir kavgada, şairlerin tüccarların yanında yer almaya başlamasıyla birlikte zafer kısa bir zaman sonra Hint-Arap rakamlarının oldu.

Antik çağların tüccarları, hesap yaparken, gerçek anlamda bir piyano virtüözü gibi hareket ediyorlardı. Parmakları “abaküs” adı verilen aletin küçük halkaları üzerinde hızlı bir biçimde gidip geliyordu. Böylece rakamları tanımaya gerek duymaksızın toplama ve çarpma işlemlerini yapmak mümkün oluyordu. Daha sonra abaküs ile yapılan işlemleri bir kağıda dökme ihtiyacı ortaya çıkınca “dizaynlı abaküs” denilen karmaşık bir sisteme geçildi. Ortaya satranç tahtasını andıran anımsatan bir görüntü bir görüntü çıkıyordu. Bu sistem, bugün bile bazı ülkelerin geleneklerinde varlığını sürdürüyor. Örneğin Ingiltere’de Hazine Bakanlığı, bu işlemlerin yapıldığı satranç tahtasını anımsatan kumaş parçasından hareketle “Satranç Tahtası Bakanlığı” olarak adlandırılıyor.

Sıfır, bir bölüm tarihçi ve bilim adamına göre, insanlık için çok büyük bir keşif… Sıfır olmasaydı, bugünkü çağdaş matematik sistemine asla ulaşılmayacaktı. Bir başka grup tarihçi ve bilimadamına göre ise “hiç de öyle değil” . Bu grupta yer alanlar, binlerce yıl insanlığın onun yokluğunu hissetmediğini söylüyorlar. Gerçekten de, geometrinin , aritmetiğin ve astronominin temelleri sıfırın kullanımından çok önceleri atılmıştı.

Nitekim, sıfıra olan ihtiyaç, bugün de kullanılan yatay pozisyon sistemiyle birlikte ortaya atılmıştı. Bu sistemde, en sağdaki birinci rakam birler hanesini temsil ederken, sonrakiler 10′lu haneler olarak devam ediyor.

ışte bu noktada , boş kalan kısmı belirtmek için sıfıra olan ihtiyaç ortaya çıktı. Batı geleneğinde sıfırın kullanımı Doğu toplumlarına oranla çok daha geç yıllara rastlamaktaydı. Bunun en büyük nedeni de, Eski Yunanlıların aritmetik yerine geometri ile ilgilenmesiydi. Çizgilerin ve pergelin egemen olduğu bir alanda sıfıra olan ihtiyacın pek kendini hissettirmemesi doğaldı. Öte yandan Eski Yunan’da aritmetik işlemleri oldukça ilkel ama pratik bir yöntemle gerçekleştiriliyordu. Yunanlılar “calcoli” ( hesap) adını verdikleri küçük çakıl taşlarınyla toplama ve çıkarma yapıyorladı. Bu şekilde bir nevi aritmetik işlemleri kolaylık arz ediyordu.

SIFIR’I “0″ YAPANLAR

Bazı tarihçilere göre, sıfır rakamının biçimi, eski Yunanca “yokluk” anlamına gelen “ouden” kelimesinin ilk harfi olan “omicron” harfinden geliyor. Ancak, bu iddia pek geçerli değil. Çünkü, Antik Yunan’daki sıfır sembollerine baktığımız zaman bunların “omicron” harfinden çok farklı olarak, desenlerle süslenmiş, çember biçimindeki şekiller olduğunu görüyoruz. Sıfır rakamının bugünkü şeklinin büyük ölçüde Hintli matematikçilerin “bir rakamın yokluğu”nu göstermek için kullandıkları nokta işaretinden geldiği tahmin ediliyor.

Sıfır rakamı farklı kültürlerde tarih boyunca çok farklı isimlerle anılmıştı. Bugünkü bir çok Latin dilinin kökeninin oluşturan Sanskrit dilinde sıfırın “gagana” (uzay), “sunya” (boşluk) ve “bindu” (nokta) sözcükleriyle adlandırıldığını görüyoruz. Antik Çağda Çinliler sıfır rakamını “ling” kelimesiyle çağırıyorlardı.”Ling” yağmur yağdıktan sonra herhangi bir nesnenin üzerinde kalan küçük su parçasına verilen isimdi.

Bugün, bütün Batı dünyasında sıfırı anlatmak için kullanılan “zero” kelimesi Arapça “sıfır” kelimesinden geliyor. Bu kelime Batı dillerinin kökenini oluşturan Latince’ye önce bir rüzgar adı olan “zephyrum”, daha sonra “zefiro” ve son olarak “zero” adıyla yerleşti. 13. yüzyılda “zero” nun yanısıra bir başka kelime daha üretilmişti: “Cifra”. Bugün cifra kelimesi terkedilmiş durumda. Fakat, birçok Latin dilinde “cifra” değersiz adam” ifadesinin karşılığı olarak hala kullanılıyor.

Size Yardımcı Oldu Mu?

0 / 0

Bir yanıt yazın 0

Your email address will not be published. Required fields are marked *


Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.